TORAKS TRAVMALARINA YAKLAŞIM VE TÖNETİM
- 30 Eki
- 2 dakikada okunur
Giriş ve Önemi
Toraks travmaları, tüm travma olgularının yaklaşık %25’inde görülür ve travmaya bağlı ölümlerin ikinci en sık nedenidir. Göğüs boşluğu; kalp, akciğerler, büyük damarlar ve hava yollarını içerdiği için yaralanmalar hayati risk taşır. Bu nedenle erken tanı ve hızlı müdahale mortaliteyi belirgin azaltır. Toraks travmaları künt (trafik kazası, düşme, darp) veya penetran (bıçak, kurşun yaralanmaları) mekanizmalarla oluşabilir.
Toraks Travmalarının Sınıflandırılması
Künt Toraks TravmalarıKaburga kırıkları, Sternum kırıkları, Pulmoner kontüzyon, Kardiyak kontüzyon, Aort veya büyük damar yaralanmaları
Penetran Toraks TravmalarıBıçak, mermi, yabancı cisim yaralanmaları, Kalp veya büyük damar penetrasyonu
Hayatı Tehdit Eden Toraks Travmaları (ATLS kriterleri)
Tansiyon pnömotoraks, Açık pnömotoraks, Masif hemotoraks,Kardiyak tamponad, Flail chest
Klinik Bulgular
Ağrı: Kaburga kırıkları ve kontüzyonlarda en sık bulgudur.Dispne, takipne, siyanoz: Havalanma ve oksijenlenme bozukluğunu gösterir.Subkutan amfizem: Pnömotoraks belirtisi olabilir.Hipotansiyon, boyun venlerinde dolgunluk: Kardiyak tamponad veya tansiyon pnömotoraks düşündürür.Paradoksal solunum: Flail chest için tipiktir.
Tanısal Yaklaşım
Anamnez ve Muayene
Travma mekanizmasının sorgulanması (künt mü, penetran mı?).Solunum seslerinin dinlenmesi: Azalmış/olmayan solunum sesi pnömotoraks lehine.Perküsyon: Hiperrezonans (pnömotoraks), matite (hemotoraks).
Laboratuvar
Arteriyel kan gazı. Tam kan sayımı, hemoglobin takibi.
Görüntüleme
PA akciğer grafisi: İlk basamak. Pnömotoraks, hemotoraks, kaburga kırıkları görülebilir.Toraks BT: Daha detaylı değerlendirme, özellikle vasküler yaralanmalar için.USG (E-FAST): Acil serviste hızlı tanı için, hemotoraks/tamponad tespitinde duyarlı.
Tedavi ve Yönetim
Toraks travması yönetiminde temel prensip ATLS algoritmasına uygun olarak ABC yaklaşımıdır:
Airway (Hava yolu): Servikal omurga korunarak hava yolu açıklığı sağlanmalı.Breathing (Solunum): Oksijen desteği, ventilasyon değerlendirmesi.Circulation (Dolaşım): İV erişim, sıvı resüsitasyonu, kanama kontrolü.
Spesifik Müdahaleler
Tansiyon pnömotoraks: Acil iğne dekompresyonu ardından tüp torakostomi.Açık pnömotoraks: Yaraya 3 kenarı kapalı, 1 kenarı açık olacak şekilde hava kaçağı kontrolü, ardından tüp torakostomi.Masif hemotoraks (>1500 mL): Tüp torakostomi, hızlı sıvı ve kan replasmanı, gerekirse acil torakotomi.Kardiyak tamponad: Beck triadı (hipotansiyon, boyun venlerinde dolgunluk, kalp seslerinde boğukluk) → Acil perikardiyosentez.Flail chest: Oksijen, analjezi, gerekirse mekanik ventilasyon.Pulmoner kontüzyon: Destek tedavisi, sıvı kısıtlaması, oksijen desteği.
Cerrahi Endikasyonlar
Büyük damar yaralanmaları, Masif hemotoraks, Kontrol edilemeyen kanama, Kalp yaralanmaları
Acil Servis Yönetimi
Monitörizasyon: Vital bulguların yakın takibi.Oksijen desteği: Maske veya entübasyon.Analjezi: Kaburga kırıklarında ağrı kontrolü çok önemlidir, aksi halde hipoventilasyon ve pnömoni gelişebilir.Toraks tüpü uygulaması: En sık yapılan acil müdahaledir.Multidisipliner yaklaşım: Acil tıp, göğüs cerrahisi, anestezi ekiplerinin koordinasyonu gerekir.
Toraks travmaları hızlı tanı ve etkin tedavi gerektiren, mortalitesi yüksek travma grubudur. Klinik değerlendirme ile birlikte USG ve radyolojik yöntemler hayat kurtarıcı tanı koymayı sağlar. Yönetimde en önemli prensipler; erken hava yolu kontrolü, hızlı sıvı-kesin kanama kontrolü ve toraks boşluğunun uygun şekilde drene edilmesidir.
EĞİTİM ÖNERİLERİ
AİLE HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ
Aile hekimleri, aile hekimliği asistan doktorları ve acilde asm'de çalışan doktorlar, dhy'ye hazırlananlar için faydalı olacak birçok pratik bilgi ve dikkat edilmesi gereken konuya değinilen 8 derslik eğitim.
Toplam Süre: 519 dakika
Video Sayısı: 10
Erişim Süresi: 60 gün
EBOOKLARA GÖZ ATIN:
Yorumlar