Merhaba arkadaşlar önümüz bayram, meslekte yeni olan arkadaşlara şimdiye kadar görmemiş ancak büyük ihtimalle de görecek arkadaşlara; yönetimi biraz özellik isteyen ve sadece bayram zamanları ortaya çıkan bu grup hasta ve yakınından bahsedelim istedim.
1.Grup: Bayram Ziyaretine Gelen Aile Bireyleri Eşliğinde Getirilen “Genellikle” Yaşlı Hastalar;
Kapıdan girişinde inspeksiyonla tanıyacağınız bu hasta “grubu”, grup halinde gezen, o acile ilk defa geldiği yürüyüşünden ve etrafa bakışından belli olan, önceden sürekli gelen profesyonel o bölge hastalarından farklı bir genel görünüme sahip, beklentisi bir iki belki daha da fazla kat fazla olan bir hasta ve yakınlarından oluşan gruptur. Bu grubun genellikle gelme nedeni; bayramda aile ziyaretine yine genellikle il dışından gelen çocuklarının, torunlarının sadece bayramdan bayrama görebildiği baba-anne-babaanne-anneanne gibi ailesinden olan bireyleri “nasılsın anneciğim-babacığım” gibi sorularına; onların kronik sorunlarından bahsettiğinde, vicdani yükümlülükten de kurtulmak amaçlı “hadi hastaneye bir kontrole götüreyim, acilde check up yaptırayım” denilerek getirilen gruptur. Bu arada bu refleks elbette normal ve insani bir reflekstir ve bu grupta saygı ve yaklaşımda sorun çıkarmayan hasta yakınlarına da gayet olumlu yaklaşmak gerekir. Bizim bahsedeceğimiz grup ,biraz da işgüzar olabilecek az olmayan oranda olan bir oranı. Vicdani sorumluluk (azap da denilebilir) nedenli bu hastaların “yakınlarının” bazılarının beklentisi çok yüksek olmaktadır. Gerekli gereksiz “hocam bir serum takalım, tetkiklerinin hepsine bakalım “gibi acil yoğunluğunda endikasyonu olmayan isteklerde bulunabilirler. 3 ay belki de 1 senedir olan bel ağrısına, acilde tomografi, hatta MR çekilmesini bile isteyebilirler. ”Her şeyine bakalım, ne gerekiyorsa yapalım hocam” sözü bu hasta grubunu diğer benign olarak anne –babasını getiren gruptan ayırıcı tanıda önemli bir cümlesidir J Bu cümleyi kuran grup, acilde check-up beklentisine girebilirler, 1 senedir regüle olmamış diyabetine de onların eşliğinde ilaç tedavisi düzenlemesi vs tarzı istemlerde bulunabilirler. Bu vicdan azabından kaynaklı küçücük bir istenmeyen progres sorununda parlamaya meyilli olabilirler. O yüzden kapıdan erişkin oğul-baba, erişkin kadın-anne vb girişlerde gardınızı ve yaklaşımınızı belirlemeniz açısından bir hatırlatma olsun istedim. Bu hastaları gördüğünüzde biraz yaşlıların gururunu okşayacak şekilde “geçmiş olsun, iyi bayramlar” “neyi var teyzemizin-amcamızın? “gibi biraz yumuşak girişler tedavi-tanı sürecinde (olmazda, olsa bile ) olumsuz durumlarda hasta yakınının size sempatisinden dolayı tartışma ve işgüzarlık ortamını azaltır.Sizinle ortak noktada buluşmayı arttırır. Bu hastaların hızlı muayene-minimal tetkik-semptomatik tedavilerini hızlıca halledip, hızlı taburcu etmeniz de fayda vardır. (Bayram tatilleri zehir olmasın işgüzarlıklarından dolayı aile bireylerinin , o da gerebilir çünkü). Ne bileyim hani çok ilgili olupta, 1000 cc izotonik takayım 2-3 saat gözlemleyim, (klinik gerekiyorsa o ayrı tabi) kısmına girmeniz de çok istenmez. Daha gezecek evler dolaşacak yerler olur bu hastaların, amaç başta söylediğimiz gibi vicdan rahatlatılmasıdır ve fastfood tarzı bir yaklaşımla anne-babayı da kendilerinin de bu yükten kurtulmasıdır. Poliklinik izlemi ve muayenesi beklentisi olan bir guruha acilde ne yapılabilir sonuçta… Bu nedenle elden geldiğince anne babaları bayram harici zamanlarda da koruyup kollamalıdır.Bayram ve acil servisler bu amaçla işgal edilmemelidir. (Kamu spotumuzu da koyalım J )
2. Grup: Bayramda izin alamamış asker-polis vb bayram “tatilini” uzatmak isteyen hasta grubu;
“Hocam denetimli serbestlik imzam var yarın, gitmezsem sıkıntı. Memleketten atladım bayrama geldim”, “askerden izine geldim, ama bayramın 2.günü gitmem gerek”, ”bayramda ek mesai yazdılar hocam (takmadım memlekete geldim, tee şu şehirden)” (bana mı güvendin diyor insan değil mi? ) vb bayramı ekstra izinle değil, sizden alacağını DÜŞÜNDÜĞÜ (!) raporla uzatmaya çalışan bir hasta grubunun da gelmesi büyük olasılıktır. Burada usulsüz-sahte rapor vermemenin gerekliliğinden bahsetmeyeceğim, zaten hepimiz biliyoruz. Bu hastalar “hocam özel görüşebilir miyiz?” şekli ile sizi tenhalara çekerler ve psikolojik baskı uygulayarak zorlarlar. O yüzden böyle taleplerde mutlaka yanınıza sağlık memuru-hemşire gibi arkadaşlardan bulundurun. Niye derseniz? olumsuz yanıtlarınızda “ne diyecekleri” belirsizdir. Ne de olsa “size güvenip gelmiştir, tee başka şehirden” çıkış yolu seçeneği de yoktur, işgüzar bir yakını da gel acilden rapor alırız vs de demiş olabilir, işgüzar arkadaşı ile birlikte gelmiş de olabilirler vb. Tehditvari durumlar açısından şahidiniz olması önemli. Bir de “net bir tavırla” sahte-usulsüz rapor (böyle dememekte fayda olabilir herkes için tabii, ancak bazı hasta içinde gerekebilir) hasta olmayana rapor veremiyoruz, askeri personel raporları denetleniyor vb (artık sizin sıkıntı yaşayabileceğiniz durumlarla ilgili bilgilendirerek ikna yöntemlerinize kalmış) veremiyoruz şeklinde yaklaşmanız önemli ve cidden de bu konuda sorun yaşayabilirsiniz askeri personel ve diğer özel sektörde çalışan kişiler açısından. Bu gibi durumlar için yıllık izin vb ayarlamalar gerekiyor. Zaten biliyorlar da, işte çıkış yolu olarak bir “rapor alırsın ” moduna alıştırılmış veya önceden işi görülmüş insanları yönetmek zor. Özetle net tavır-yanınızda sağlık personeli-kısa cümleler (açık kapı bırakmayacak şekilde) zor ama yönetilebilir olacaktır.
3-Yazıyı fazla uzatmadan; sizlerin de bayramlarda daha çok gördüğünüz özellikli hasta grupları için yeni başlayan arkadaşlara öneri olarak yaklaşımlarınızı yorum kısmına yazabilirsiniz. Bayrama hazırlıklı girmekte fayda var, şimdiden iyi bayramlar...