ACİL SERVİSTE SIVI TEDAVİSİ
- 18 Ağu
- 2 dakikada okunur
Acil serviste sıvı tedavisi, neredeyse her hastaya uygulanan temel bir girişimdir. Ancak, doğru sıvının doğru zamanda verilmesi hayati önem taşır.
Sıvı Tedavisinin Fizyolojik Temelleri
İnsan vücudundaki toplam vücut sıvısı, vücut ağırlığının yaklaşık %60’ıdır.
%40’ı intracellüler, %20’si ekstrasellüler,bunun da %15’i interstisyel %5’i intravasküler Verdiğimiz sıvılar genellikle ekstrasellüler sıvıların kısmını hedefler. Ama sıvının kompartmanlar arası dağılımı, sıvının türüne göre değişir.
Kristaloid ve Koloid Sıvılar: Farklar ve Özellikler
Kristaloid Sıvılar
Su ve küçük moleküllü elektrolitlerden oluşur.
Kolay dağılır, damar içinde kısa süre kalır (sadece %25’i intravaskülerde).
Uygun fiyatlı, yaygın kullanılır.%0.9 NaCl (SF)
%0.45 NaClLaktatlı RingerPlasmalyte%5 Dekstroz (D5W)
Özellik | SF (%0.9 NaCl) | Laktatlı Ringer | Plasmalyte | %5 Dekstroz (D5W) |
pH | 5.5 | 6.5 | 7.4 | 4.5 |
Na (mEq/L) | 154 | 130 | 140 | 0 |
Cl (mEq/L) | 154 | 109 | 98 | 0 |
K (mEq/L) | 0 | 4 | 5 | 0 |
Ca (mEq/L) | 0 | 3 | 0 | 0 |
Osmolarite | 308 | 273 | 294 | 252 |
İçeriği | Na+, Cl− | Na+, Cl−, K+, Ca2+, Laktat | Na+, K+, Mg2+, Asetat, Glukonat | Glukoz |
Koloid Sıvılar
Büyük moleküller (protein/nişasta) içerir. Onkotik basınçla sıvıyı damar içinde tutar. Etkisi daha uzun ama daha pahalı ve yan etki riski daha fazla.Örnekler: Albumin %5 / %20. Gelatin / HES (günümüzde önerilmez)Klinik not: Şok hastasında 1 L plazma hacmi kazanmak için, Kristaloid, yaklaşık 4 L gerekir. Koloid yaklaşık 1–1.5 L yeterlidir.
Klinik Senaryolarda Sıvı Tercihi ve Yönetimi
Şok ve Hipovolemi
Hedef: Hızla intravasküler hacmi restore etmek.
Başlangıç: 500-1000 mL SF bolusSepsis: 30 mL/kg kristaloid (ilk 3 saatte)Travma: Kontrollü sıvı resüsitasyonu (aşırı yükten kaçınılır)
Dehidratasyon (İshal, Kusma, Ateş)
Orta-ağır:
SF veya LRGerekiyorsa potasyum eklenebilirHipoglisemi riski varsa D5W eklenir (özellikle yaşlı/çocuk)
Elektrolit Bozuklukları
Hiponatremi: Semptomatikse: %3 hipertonik NaCl, 100 mL IV bolus (10 dk).Düşürme hızı: 8 mEq/L/gün geçilmemeliHipernatremi: D5W veya %0.45 NaCl ile yavaş düzeltme
Hipokalemi: %0.9 NaCl içine 20-40 mEq/L KClHız: 10 mEq/saat’i aşmamalı (EKG monitorizasyon önerilir)
Hiperkalemi: SF ile hidrasyon → böbreklerden atılımı artırır. Gerekiyorsa furosemid + glukoz-insülin
Diyabetik Ketoasidoz (DKA)
1. saat: SF 15-20 mL/kg (genellikle 1 L)
Sonra: Serum Na’ya göre: %0.45 veya %0.9 NaCl. Kan şekeri <200 olduğunda: %5 Dekstroz + %0.45 NaCl
Renal Yetmezlik
Hacim yükü riski yüksek! Genellikle sıvı kısıtlanır. Hiperkalemi varsa loop diüretikler + hidrasyon dikkatle verilir.
Kalp Yetmezliği – Pulmoner Ödem
Sıvıdan kaçın. Diürez ile sıvı atılımı desteklenir. Gerekiyorsa çok düşük dozda SF ile tansiyon kontrolü yapılır.
Klinik İzlemde Dikkat Edilmesi Gerekenler
İdrar çıkışı: 0.5–1 mL/kg/saat hedeflenmeli.Vital bulgulara dikkat edilmelidir. Sıvı tedavisi, her hastada bireysel düşünülmelidir. “Bir sıvı tüm hastalara uygun değildir” prensibini unutma
EĞİTİM ÖNERİLERİ
AİLE HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ
Aile hekimleri, aile hekimliği asistan doktorları ve acilde asm'de çalışan doktorlar, dhy'ye hazırlananlar için faydalı olacak birçok pratik bilgi ve dikkat edilmesi gereken konuya değinilen 8 derslik eğitim.
Toplam Süre: 519 dakika
Video Sayısı: 10
Erişim Süresi: 60 gün
EBOOKLARA GÖZ ATIN:
Yorumlar